Studiedag Russische kunstenaars rond 1917

Kunst in tijden van revolutie

Docent-Ruslandkenner Peter Wagemakers heeft tijdens een studiedag op donderdag 15 juni een grote cirkel om het jaar 1917 getrokken. De dag begon in 1861, wanneer het lijfeigenschap wordt afgeschaft en de Peredvizhniki-schilders het leven van de gewone mens tot kunst verheffen, en eindigde bij Stalins dictatuur en de vlucht van Malevich’ schilderijen naar het buitenland.

Twee jaar voordat Lenins revolutie korte metten maakt met het tsarendom, presenteert Malevich voor het eerst een grote hoeveelheid abstracte schilderijen. Dat het afscheid van de dictatuur samenvalt met het einde van de figuratie, is geen toeval. Heel Rusland legt het oude vel af. Zelfs de negentiende-eeuwse schildervorst Ilja Repin doet mee. Hij maakt een tweede versie van de Wolgaslepers en noemt dit schilderij De slaven van het imperialisme. De ene utopistische kunstbeweging na de andere ziet het licht. Maar het optimisme van de constructivisten, suprematisten en rayonisten wordt door Stalin snel de kop ingedrukt.